Je interne klok is geen fictie
Ons lichaam draait op ritme. Niet alleen je slaap, maar ook je spijsvertering, hormoonhuishouding, celdeling en immuunactiviteit volgen een strak schema: het circadiaans ritme. Nachtwerk gooit dat ritme overhoop. En dat is niet zonder gevolgen, zeker niet voor je darmen.
Verstoord ritme = verstoorde darmflora
Onderzoek toont dat mensen die nachtdiensten draaien vaker een disbalans in hun darmflora vertonen. De diversiteit neemt af, ontstekingsbevorderende bacteriën nemen toe. Die verschuiving in microbieel evenwicht maakt de darmwand kwetsbaarder en verhoogt het risico op poliepvorming, de voorlopers van darmkanker.
Melatonine, celdeling en DNA-schade
Melatonine reguleert meer dan slaap. Het speelt ook een rol in de celdeling van het darmepitheel. Te weinig melatonine (zoals bij nachtarbeid) vermindert de herstellende werking van darmcellen en verhoogt de kans op DNA-schade. En dat vormt de perfecte voedingsbodem voor tumorvorming, zeker op lange termijn.
Epidemiologisch verband: toeval of trend?
Verschillende studies (o.a. onder verpleegkundigen, piloten en fabrieksarbeiders) tonen een verhoogde incidentie van darmkanker bij wie langdurig nachtdiensten draait. Zelfs na correctie voor andere factoren zoals dieet, roken of BMI, blijft het risico significant verhoogd. Vooral bij mensen die jarenlang nachtwerk doen zonder voldoende herstelmomenten.
Wat kun je eraan doen?
Je job kies je niet altijd, maar je gedrag wél.
- Streef naar regelmaat, zelfs tijdens nachtdiensten.
- Zorg voor darmvriendelijke voeding: rijk aan vezels, laag in suikers en zonder zwaar bewerkte maaltijden.
- Ondersteun je microbioom met pre- en probiotica.
- Zorg voor herstel: schermvrije slaapomgeving, slaapmasker, magnesiumsuppletie indien nodig.
- Laat je tijdig screenen, zeker als darmkanker in je familie voorkomt of je al 5 jaar nachtwerk doet.
Nachtwerk is een darmstress-test
Nachtwerk zet je darmen, je flora en je DNA onder druk. En op termijn verhoogt het je kans op darmkanker. Bewust omgaan met je slaap, voeding en darmgezondheid is geen luxe — het is noodzaak. Want in de strijd tegen kanker is preventie ook een kwestie van timing.
