Onzichtbaar maar aanwezig: microplastics in je bord
We ademen ze in, drinken ze op en eten ze zonder het te beseffen: microplastics zijn overal. Deze microscopische deeltjes, afkomstig van verpakkingen, cosmetica, textiel en industriële vervuiling, komen via voedsel, water en lucht in ons lichaam terecht. En hoewel het risico lang werd onderschat, groeit het besef dat microplastics niet zomaar passieve passagiers zijn.
Vooral in de darmen lijken ze meer te doen dan we dachten.
Hoe microplastics je darmbarrière aantasten
Je darmwand is gebouwd om nuttige stoffen door te laten en schadelijke buiten te houden. Maar microplastics kunnen die slimme filter langzaam verzwakken. Studies bij muizen tonen aan dat langdurige blootstelling aan microplastics leidt tot:
- verlies van darmslijmvlies
- verhoogde doorlaatbaarheid ("leaky gut")
- chronische laaggradige ontsteking
- verstoring van tight junctions (de sluitcellen tussen darmcellen)
En waar de darmbarrière faalt, krijgt je immuunsysteem het moeilijk. Ontstekingen worden chronisch, en dat schept een klimaat waarin tumorcellen kunnen floreren.
Darmflora onder druk: plastic en bacteriën botsen
Microplastics beïnvloeden ook je darmflora rechtstreeks. Ze:
- verlagen de diversiteit van je bacteriën
- stimuleren de groei van pathogene soorten
- verminderen het aantal gunstige butyraat-producerende bacteriën
- veranderen de verhouding tussen ‘goede’ en ‘slechte’ metabolieten
Deze disbalans kan leiden tot een verhoogde productie van toxische stoffen, DNA-beschadiging en poliepvorming. Het effect van microplastics is dus niet enkel mechanisch of chemisch, maar ook microbieel.
Van chronische irritatie naar mutatie
Wanneer cellen voortdurend geprikkeld of beschadigd worden, zoals bij langdurige blootstelling aan microplastics, neemt de kans op mutaties toe. De combinatie van ontsteking, oxidatieve stress en microbieel onevenwicht creëert een precair evenwicht. Eén foutje in celreparatie, één mutatie in het verkeerde gen, en een kwaadaardig proces kan starten.
Hoewel rechtstreekse bewijzen bij mensen nog in ontwikkeling zijn, wijzen diermodellen én epidemiologische data op een potentieel verband tussen microplasticblootstelling en verhoogde darmkankerrisico’s.
Wat kun je zelf doen?
Microplastics vermijden is bijna onmogelijk, maar je kunt je blootstelling wél beperken:
- vermijd plastic verpakkingen bij warme of vette voeding
- kies voor glazen of roestvrijstalen drinkflessen
- filter je kraanwater met een actiefkoolfilter
- eet vers en onbewerkt (minder kans op contaminatie via industriële verwerking)
- vermijd plastic keukengerei bij hoge temperaturen
En minstens zo belangrijk: zorg voor een sterk, veerkrachtig microbioom via vezelrijke voeding, gefermenteerde producten, voldoende beweging en rust. Een gezonde darm is beter gewapend tegen externe stressoren – ook die van synthetische oorsprong.
Klein plastic, grote gevolgen
Microplastics zijn geen sciencefictionprobleem meer. Ze zitten in ons, leven met ons mee, en beïnvloeden mogelijk onze gezondheid op cel- en bacterieniveau.
Voor darmkankerpreventie betekent dit dat niet alleen wat je eet telt, maar ook hoe het verpakt is. En dat we verder moeten kijken dan vet, vezels of vlees – tot op het niveau van het kleinste, maar misschien meest verraderlijke bestanddeel van je maaltijd.
Want als microplastics een invloed hebben op je microbioom, dan kunnen ze je risico op kanker mee helpen schrijven.
